Ano ang kahulugan ng lipunan?:Paano makakamit at mapapanatili ang kabutihang panlahat? ESP 9 Lecture 1

Sa Modyul na ito ay inaasahang masasagot mo ang mga Mahalagang Tanong na:

  Paano makakamit at mapapanatili ang kabutihang panlahat? Bakit mahalagang ito ay makamit at mapanatili??

Nakahanda ka na bang makaalam at makialam sa lipunan?

Mga kaalaman na inaasahang maipapamalas mo:

1.      Natutukoy ang mga element ng kabutihang panlahat.

2.      Nakapagsusuri ng mga halimbawa ng pagsasaalang-alang sa kabutihang panlahat sa pamilya, paaralan, pamayanan o lipunan.

Ano ang lipunan?

-        Ang lipunan ay nagmula sa salitang ugat na “lipon” na nangangahulugang pangkat.

-        Ang mga tao ay may kinabibilangang pangkat na iisa ang tunguhin o layunin.

 Ano ang halimbawa ng lipunan?

-        Isang halimbawa nito ay ang pangkat ng mga mamamahayag ( ABS-CBN news or GMA news) sila ay may iisang tunguhin o layuning maghatid ng mga bagong balitang nagaganap sa bansa at sa daigdig.Tinitiyak nila na makararating ito sa mga tao sa iba’t ibang paraan.

-        Isa pang halimbawa ng lipunan ay ang pangkat ng mga guro. Magkakaiba man ang kanilang paaralang tinuruan o ang mga assignaturang kanilang hinahawakan, may iisa silang layunin at ang layunin na ito ay ang magpadaloy ng pagkatuto ng mga mag-aaral.

Tandaan    à Ang lipunan o pangkat ng mga indibiduwal ay patungo sa iisang layunin o tunguhin.

                 àKolektibo ang pagtingin sa bawat kasapi nito ngunit hindi naman nito binubura ang indibidwalidad o pagiging katangi-tangi ng mga kasapi.

Ano ang komunidad? At bakit ito ang madalas na ginagamit upang tukuyin ang lipunan?

          àmahalagang maunawaan mo ang pagkakaiba at pagkakaugnay ng dalawang salitang itoupang hindi ito maging sanhi ng kalituhan. 

KOMUNIDAD- ito ay galing sa salitan Latin na communis na nangangahulugang “common” nagkakapareho.

                        -ang isang komunidad ay binubuo ng mga indibiduwal na nagkakapareho ng mga interes, ugali, o pagpapahalagang bahagi ng isang particular na lugar.

-        Sa komunidad mas nabibigyan ng halaga ang natatanging katangian ng mga kasapi o kabahagi.

-        Ang bawat indibiduwal ay may kani-kaniyang mga layunin o tunguhin sa buhay.

Ano ang mga halimbawa ng komunidad?

                Kagaya ng nakasaad sa itaas na halimbawa ng lipunan, Magkakaiba man ang tinuturuang paaralan ng dalawang guro, silang dalawa ay bahagi ng lipunan dahil sila ay may parehong layunin ang magpadaloy ng pagkatuto sa mga mag-aaral. Ngunit wala silang malalim na ugnayan sa isat-isa dahil hindi naman sila magkakilala.  Ngunit dumating ang panahon na silang dalawa ay nagkasama sa isang scholarship at naging malapit na magkaibigan, naging magkumare at nabuo ang mas malalim ang kanilang ugnayan. Nagtutulungan silang dalawa sa pagpapaunlad ng kaalaman at nag-aambag ang isa para sa paggabay sa kaniyang inaanak.

Sa pagkakataong ito, hindi na lamang sila bahagi ng isang lipunan kundi naging mahagi din sila ng isang komunidad.

NAUNAWAAN PO BA ANG PAGPAPALIWANAG?

MABUTI!

NGAYON AY ISULAT SA IYONG KWADERNO ANG PAGKAKAIBA AT PAGKAKAPAREHO NG LIPUNAN AT KOMUNIDAD GAMIT ANG ISANG VENN DIAGRAM.

Ayon kay Dr. Manuel Dy. Jr. – ANG BUHAY NG TAO AY PANLIPUNAN.         

Ano ang nais ipahiwatig nito sa kanyang sinabi?

                Ang buhay ng tao ay panlipunan dahil ang ating mga gawain na natutuhan na kasama ang ating kapuwa.

Halimbawa: Ang isang simpleng paglilinis n gating bakuran ay hindi makakasanayang gawin ng isang bata kung hindi ito ituturo ng pamilya. Nakalakihan itong ginagawa ng pamilya ng tulong-tulong.

Sa gawaing ito, mas nangingibabaw ang halaga ng pagsasama-sama ng pamilya kaysa sa mismong kalinisan.

Bilang anak, Alamo mong iniaalay mo ang mga gawaing ito sa iyong mga magulang dahil alam mong ito ay makapagpapasaya sa kanila at kasabay nito, nakapag-ambag ang iyong pamilya sa kalinisan ng kapaligiran.

Anong lipunan ang iyong kinabibilangan? Ano ang inyong nagkaisang layunin? Sino sa kasama sa lipunan ang bahagi rin ng iyong komunidad?

è Isa ka bang Anak, Kapatid, Kamag-anak, Kaklase, Kababayan, at iba pa? Naging mulat tayo sa isang mundo na may kinabibilangan na naayon sa lipunan.

è Makikita ang mga ito maging sa mga media na pinipili nating maging kabilang gaya ng kapamilya, kapuso, kapatid at iba pa.

è Ayon kay Jacques Maritain, ang manunulat ng aklat na “The Person and the Common Good” (1996) – hahanapin talaga ng taong mamuhay sa lipunan sa dalawang mahalagang dahilan…

o   Una, ito ay dahil sa katotohanang hindi siya nilikhang perpekto (nobody’s perfect ika nga) at dahil likas para sa kanya ang magbahagi sa kaniyang kapuwa ng kaalaman at pagmamahal.

Isang pagpapatunay ditto ang pagkakaroon ng wika. Hindi gawa ng dalawang tao ang wika, ito ay galing sa lipunan. Binigyan tayo ng panginoon ng kakayahang magwika o magsalita dahil likas na nilikha ng Diyos ang tao sa sumalipunan.

Sa pamamagitan ng wika, sumasalipunan ang tao hindi lamang dahil nilikha niya ito kasama ang kanyang kapuwa kundi dahil natutuhan niya ito mula sa kaniyang kapuwa at ginagawa para sa kapuwa.

Ang kaalaman at pagmamahal ay maibabahagi lamang sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan sa kapuwa.

o   Pangalawa, ginugusto ng taong mamuhay sa lipunan dahil sa kaniyang pangangailangan o kakulangan mula sa material na kalikasan.

Ayon kay Santo Tomas Aquinas, ay akda ng aklat na  Summa Theologica, sa pamamagitan lamang ng lipunan makakamit ng tao ang layunin ng kaniyang pagkakalikha.

Ano ang nais ipahiwatig ng “binubuo ang tao ng Lipunan. Binubuo ng lipunan ang tao”.

o   Sa lipunan, nagkakaroon ang tao ng pagkakataong maipakita ang pagmamalasakit, ang tumulong at matulungan sa panahon ng pangangailangan.

o   Naipapakita ang pagmamalasakit na ito sa pagdamay at bukas-palad na pagtulong sa kapuwang walang hinihintay na kapalit.

o   Dahil dito, umuusbong ang pagtitiwala sa kapuwa na siyang dahilan na sama-samang pagkilos tungo sa isang mithiin.

o   Nangingibabaw sa pagkakataong ganito na hindi lamang ang personal na kabutihan ng indibiduwal ang nilalayon ng lipunan kundi ang kabutihang panlahat.

NARANASAN MO NA BA ANG TUMULONG SA IYONG KAPUWA? – TULAD NG PAGABABAHAGI NG IYONG BAON PARA SA ISANG MATANDANG NAGUGUTOM O PAGBIBIGAY NG IYONG MGA DAMIT PARA SA MGA NASALANTA NG KALAMIDAD? SA GANITONG PAGKAKATAON, NAKAAKIT KA BA NG KAPUWA MO MAG-AARAL NA TUMULONG? NAKARAMDAM KA BA NG GALAK DAHIL SA IYONG GINAWA? ANO ANG MAGANDANG MAIDUDULOT NG IYONG GINAWA PARA SA LIPUNAN?

Mahusay, ngayon ay isulat sa iyong kwaderno ang iyong sariling opinion sa mga katanungang nasa itaas.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.