MODYUL 6: KARAPATAN AT TUNGKULIN: LECTURE 2

I.                 Ano ang Tungkulin?

Ang tungkulin ay ang mga kilos/gawain na kinakailangan mong gawin. Maaring tawagin sa mga katawagang pananagutan, obligasyon o mga bagay na kailangan mong gawin o gampanan.

II.               Bakit tinawag ang tungkulin na obligasyong moral?

Kung ang karapatan ay isang kapangyarihang moral, ang tungkulin anman ay isang obligasyong moral. Bakit nga ba ito isang obligasyong moral?

-        Moral ang obligasyong ito dahil ito ay nakasalalay sa MALAYANG KILOS-LOOB NG TAO.

-        Ibig sabihin obligasyong moral ng tao na GAWIN o HINDI GAWIN ANG( o iwasan) ang isang gawain.

-        Subalit, kasama sa pagiging moral ng tao ang pagtupad ng tungkulin.

-        OO nga at may malayang pagpapasya ka na gawin o hindi gawin (o iwasan) ang gawain moral nang tao (pag-iisip at paggamit ng puso) na tuparin ang kanyang tungkulin.

-        Moral na gawain ito dahil napapanatili nito an gating buhay-pamayanan.

-        Sa makatuwid, an pagtalikod o hindi pagtupad sa mga tungkulin ay pagsalungat sa buhay-pamayanan na may malaking epekto sa sarili at sa mga ugnayan.-Manuel Dy,2013

Sandali lang!!....

               Ano ang mararamdaman mo kapag hindi ka nakatupad sa isang pangako?

HALIMBAWA:

a.     Hindi pagpasa ng assignment/project sa takdang panahon o nahuli ka sa pagpasa nito dahil hindi ka nagplano ng paraan ng maayos at maagap na pagsasagawa nito?

b.     Ano ang sinasabi ng damdaming ito sa tungkulin bilang obligasyong moral?

c.      May nilabag ka bang karapatan sa pagkakataong ito?

d.     Paano mo maibabalik ang maayos na ugnayan sa mga pinangakuan mo?

e.      Paano mo maibabalik ang maayos na ugnayan mo sa iyong sarili?

-------ISULAT ANG IYONG MGA KASAGUTAN SA IYONG JOURNAL NOTEBOOK----------

                

III.              Bakit kailangang tuparin ng bawat indibidwal ang kaniyang tungkulin na hubugin ang sarilitungo sa pagpapakatao ayon kay Scheler?

-        Bingyang diin ni Max Scheler na kailangang hubugin ang sarili tungo sa pagpapakato upang matupad din ng pamayanan, pamahalaan, o lipunang kinabibilangan niya ang tungkulin ng paglinang ng pagpapakatao.

-        Ngunit mahirap isagawa ang paghubog na ito sa sarili kung hindi ginagawa ng mga institusyong panlipunan ang mga obligasyon nito sa tao na itinakda ng mga batas.

HALIMBAWA

-        Kailangan ng pakikipagtulungan sa pagitan ng Parents Teachers and Community Association at barangay upang maisagawa ang medical mission ng mga boluntaryong magulang. Kailangan ang pananagutan ng indibidwal na mga kasapi ng lipunan na maging mabuting kasapi sa pamamagitan ng pakikilahok at pakikiisa sa mahalagang gawain. Kung hindi, hindi rin matutupad ng pamahalaan ang mga obligasyon nito sa mga mamamayan.

IV.              Ano ang Batayan sa pagbuo ng Pangkalahatang Deklarasyon ng mga Tungkulin ng Tao?

-        Kataulad din sa karapatan, ang batayan sa pagbuo ng pangkalahatang deklarasayon ng Tungkulin ng tao ay ang LIKAS NA BATAS MORAL. Kaya kailangang tuparin ang mga tungkulin dahil ito ay nararapat at nakabubuti.

V.               Ano-ano ang epekto ng hindi pagtupad ng tungkulin? Ipaliwanag gamit ang batayang moral at isang halimbawa?

                              -ISULAT ANG IYONG KASAGUTAN SA IYONG JOURNAL NOTENOOK

ANG MGA TUNGKULIN

               May mga kaakibat na tungkulin ang bawat karapatan. Narito ang anim na tungkulin na tutugon sa angkop na karapatan:

MGA KARAPATAN	MGA KAAKIBAT NA TUNGKULIN/PANANAGUTAN
SA KARAPATAN SA BUHAY	May tungkulin ang bawat tao na pangalagaan ang kaniyang kalusugan at ang kaniyang sarili sa mga panganib ng katawan o kaluluwa. Maytungkulin ikaw na paunlarin ang iyong mga talent at kakayahan-sa apektong pangkatawan, pangkaisipan (sa pamamagitan ng pag-aaral ng mabuti) at mora (pag-iisip na matuwid at pagkilos ng naayonsa mabuting konsensiya. Obligasyon ng bawat isa ang pagpapagamot kung may sakit o pumunta sa ospital kung kailangan. Kailangang iwasan ang mga isport na mapanganib na maaring humantong sa kamatayan tulad ng car racing,wrestling, o boxing , at iba pa.
SA KARAPATAN SA PRIBADONG ARI-ARIAN	May tungkulin ang tao na pangalagaan at palaguin ang anumang ari-arian niya at gamitin ito upang tulungan ang kapuwa at paunlarin ang pamayanan. Isang  halimbawa nito ang pagtulong sa mga nasalanta ng baha sa pamamagitan ng pagbibigay ng pagkain, damit, o pera, mga bagay na tunay nilang kailangan.
SA KARAPATANG MAGPAKASAL	May kaakibat na tungkulin na suportahan ang pamilya at gabayan ang mga anak upang maging mabting tao ang mga ito. Kasama rito ang pagiging mabuting halimbawa sa mga anak, pag-iwas sa mga eskandalo na magiging sanhi sa pagsira ng pangalan ng pamilya, at pagsasabuhay ng mga birtud bilang isang pamilya. Ginagarantiya ng pamahalaan at estado ang karapatang ito sa pamamagitan ng batas na nag-iingat sa karapatan ng asawang babae at mga anak sa abusadong asawang lalaki.
SA KARAPATANG PUMUNTA SA IBANG LUGAR	May tungkulin na igalang ang mga pribadong boundary. Kaakibat ng karapatang ito ang tungkulin na kilalanin ang limitasyon ng sariling kalayaan at pribadong espasyon ng kapuwa. Mahalaga ang paggalang na ito kahit sa pagitan ng mag-asawa o magkaibigan
SA KARAPATANG SUMAMBA O   IPAHAYAG ANG PANANAMPALATAYA	May tungkulin na igalang ang relihiyon o paraan ng pagsamba ng iba. Kahit magkakaiba ang mga relihiyon, may pagkakapareho rin ang mga ito—ang pagsamba sa iisang nilalang na makapangyarihan sa tao. Kasama sa tungkuling ito ang paggalang sa paraan ng pag-alaala sa mga patay at ninuno.
SA KARAPATANG MAGTRABAHO O MAGHANAPBUHAY	May tungklin ang bawat isa na magpunyagi sa trabaho o hanapbuhay at magpakita ng kahusayan sa anumang gawain. Mahalaga ang katapatan ng mga empleyado sa kanilang trabaho- ibig sabihin, nakapokus sa gawain at hindi pinalilipas ang oras nang walang ginagawa. Kasama sa karapatang ito ang karapatang mag-alsa (strike) kung may inhustisya sa pagsusuweldo at ang pagiging bukas ng mga empleyado sa ditalogo sa kompanya o arbitration.

Ang pagkilala sa mga patas at hindi maaalis na karapatan ng bawat tao sa buong mundo na pinakikilos nang may kalayaan, katarungan at kapayapaan ay nangangailangan ng patas na pgbibigay-halaga sa karapatan at tungkulin upang makabuo ng batayang moral kung saan lahat ng lalaki at babae ay mamumuhay nang mapayapa at makakamit ang kanilang kaganapan bilang tao. ito ang dahilan kung bakit binuo rin ng UNITED NATION ang Pangkalahatang pagpapahayag ng mga tungkulin ng tao (Universal Declaration of Human Responsibilities) noong 1997.

(FUNDAMENTAL PRINCIPLES FOR HUMANITY) ANG APAT NA BATAYANG PRINSIPYO NG SANGKATAUHAN

May 19 NA ARTIKULO (ARTICLES) ang ibabahagi sa ibaba ay ang inalienable arcles.

Artikulo 1. Ang bawat tao, anuman ang kasarian, lahi, estado sa lipunan, opinion sa mga isyung politikal, wika, edad, nasyonalidad, o relihiyon ay may tungkulin na pakitunguhan ang lahat ng tao sa paraang makatao.

Artikulo 2. Walang tao ang dapat sumuporta sa anumang uri ng hindi makataong asal, kaya ang lahat ng tao ay may tungkuling pagsumikapang pangalagaan ang dignidad at tiwala sa sarili sa kapuwa.

Artikulo 3. Walang tao, pangkat, organisasyon, bansa, army, o pulisya ang dapat mangibabaw sa mabuti at masama; lahat dapat ay sundin ang pamantayang moral. Bawat isa ay may tungkuling  itaguyod ang mabuti at iwasan ang masama sa lahat ng bagay.

Artikulo 4. Lahat ang tao, gamit ang kanilang isip at konsensiya, ay dapat tanggapin ang kanilang tungkulin sa bawat isa, sa pamilya, pamayanan, lahi, bayan at relihiyon nang may pagkakaisa: huwag mong gawin sa iba ang anumang ayaw mong gawin nila sa iyo.

Kaakibat sa karapatan ng isang tao ang OBLIGASYON ng kaniyang kapuwa na igalang ito ang kaniyang obligasyon na tuparin ang kanyang mga tungkulin. Mahalaga sa bawat isa, lalo na sa yugtong ito na iyong kabataan ang pagsasabuhay ng mensaheng ito.

Matutugunan mo ang tawag sa pagbuo ng iyong pagkatao sa lipunan kung igagalang mo at ng kalipulan ang mga karapatan ng iyong kapuwa at kung tutuparin mo nang mapanagutan ang iyong mga tungkulin.

Masalimuot man ang pagtupad ng iba’t ibang tungkulin sa bawat papel na ginagampanan mo lalo na sa lipunan, mahalagang patuloy na tayahin ang sarili kung napaunlad mo ang mga kaloob ng Diyos sa pamamgitan ng pagtupad ng iyong mga tungkulin at paglilingkod sa Lipunan.